De historische grond van Nuenen West
Wonen in Nuenen West is wonen op historische grond. Al duizenden jaren geleden leefden hier jagers en verzamelaars langs de Dommel, op een smalle dekzandrug die bescherming bood tegen het water. De oudste vondsten in deze streek dateren zelfs van vóór 8000 v.Chr. Later groeide dit gebied uit tot een gemeenschap van boeren, ambachtslieden en wevers. Tijdens de aanleg van de wijk zijn sporen uit het verleden teruggevonden, zoals een middeleeuwse waterput. Het bewijst: de geschiedenis zit hier niet alleen in verhalen, maar letterlijk in de bodem. Waar nu je woning staat, werd ooit leem gewonnen, graan verbouwd en hout gekapt. Elke straat, elk pad in Nuenen West draagt iets mee van wat hier ooit was.
Van boerenland tot woonwijk
Nuenen West ligt op grond die generaties lang werd bewerkt door boerenhanden. Eeuwenlang draaide het hier om akkerbouw, veeteelt en handwerk. De bolle akkers, zandpaden en oude bomen herinneren aan die tijd. Op de vruchtbare grond in Nuenen stonden boerderijen en werkplaatsen van klompenmakers en wevers. De bodem leverde ook delfstoffen: leem voor baksteen en turf als brandstof. In de negentiende eeuw ontstonden hier zelfs kleine textielfabriekjes, vaak gebaseerd op huisarbeid. Het landschap is met zorg doorontwikkeld; de opzet van Nuenen West houdt rekening met de historie. De wijk sluit aan op het agrarische karakter van vroeger, met veel ruimte voor groen, rust en water. En de straatnamen? Die vertellen nog steeds het verhaal van het land. Hier woon je in een omgeving waar het buitenleven – net als vroeger – altijd dichtbij is. Alleen het uitzicht is veranderd. De geschiedenis ligt niet ver onder de oppervlakte.
Van Gogh's voetsporen
Van 1883 tot 1885 woonde Vincent van Gogh in Nuenen. Hij keerde terug naar zijn ouderlijk huis, waar zijn vader dominee was in het Van Goghkerkje. In deze periode schilderde hij zijn beroemde Aardappeleters en legde hij het boerenleven vast zoals hij dat hier dagelijks zag. De dorpsbewoners noemden hem dè schildersmenneke: een zonderlinge figuur met verf op zijn jas en een ezel onder zijn arm, lopend over zandpaden en langs molens, soms precies over het land waar nu Nuenen West ligt. Zijn invloed is nog overal voelbaar. In het Van Gogh Village Museum ontdek je hoe hij dacht, werkte en leefde. De museumtuin kijkt uit op de pastorie waar hij woonde. En dan is er op een steenworp afstand van je wijk nog het Van Gogh-Roosegaarde pad, bezaaid met lichtgevende steentjes geïnspireerd op Van Gogh’s beroemde schilderij De Sterrennacht. Vanaf je voordeur in Nuenen West wandel en fiets je – letterlijk én figuurlijk – in het spoor van de meester.
Kleine dorpen, grote verhalen
Nuenen bestaat uit kerkdorpen en gehuchten, elk met een eigen verhaal. In Eeneind ligt de Collse Watermolen aan de Kleine Dommel, al sinds 1335 een markant punt in het landschap. De molen – ooit in handen van de Heren van Mierlo – is nog steeds in werking en werd door Van Gogh vastgelegd op doek. Eeneind was ook de plek waar in 1866 de spoorlijn Eindhoven-Venlo werd aangelegd, met de Stationsweg en het allereerste vrij liggende fietspad van Nederland! In Opwetten stond een slotje, gebouwd door Rutger van Berckel, die daarvoor in 1583 de heerlijke rechten van Nuenen kocht van Filips II. In de vorige eeuw verrezen aan de Opwettenseweg 28 arbeiderswoningen voor Philipsmedewerkers. En wist je dat de Vorsterdijk ooit een dijk was tegen de Dommel? Zo woon je in Nuenen in een mozaïek van geschiedenis, zichtbaar in het landschap en hoorbaar in de verhalen van mensen.
Levend erfgoed
In Nuenen is het verleden springlevend. Denk aan het Van Goghkerkje, waar Vincents vader ooit preekte en dat nog altijd in gebruik is. Of aan het monumentale Raadhuis, nu deels Van Gogh Village Museum, met zicht op de pastorie waar Vincent woonde. Maar Nuenens erfgoed zit niet alleen in stenen, het leeft ook buiten. In natuurgebieden als het moerasachtige Nuenens Broek, de Papenvoortse Heide en het Dommeldal wandel je door een landschap waar mens en natuur elkaar al eeuwenlang beïnvloeden. De van oorsprong Nuenense zanger Gerard van Maasakkers bezong deze omgeving in zijn lied Hé goade mee. En dan is er nog Nuenen dwèrs ofwel de eigenzinnige volksaard van Nuenenaren, verankerd in een legende over een balk en een slim vogeltje. Tijdens carnaval wordt Nuenen het Dwèrsklippelgat. Zo worden herinneringen doorgegeven, in verhalen, tradities en het landschap zelf. In Nuenen is geschiedenis geen stilstaand verleden, maar een levendig decor van het dagelijks leven.